Het Krankjorum Museum

George Schermer

Het Krankjorum Museum

Zo gauw ik vertrek na een interview, gebeurt er achter mijn rug weer iets nieuws op de universiteit. Zo blijft het een oase voor mij als journaliste die houdt van bijzondere en abnormale kwesties. Dit keer was de universiteitskelder verbouwd tot “Het Krankjorum Museum”. De flyer die op de sociale media viral gaat, begint met het citaat:

“Het is altijd de enkeling of minderheid die nieuwe wegen of de waarheid ontdekt.”

Het citaat hoort bij een illustratie uit 1900. Een massa mensen kijkt met ontzag naar een demonstratie van een zeppelin als resultaat van de nieuwste luchtvaarttechnologie. Eén persoon staat afzijdig en kijkt de andere kant op, hij wijst naar een ufo.

De professor en ik hebben inmiddels elke twee weken een interview. Als er niets is, dan verzinnen we wat, maar dit keer ging het natuurlijk over zijn nieuwste project: het musem.

‘De illustratie met het citaat spreekt boekdelen. Uw museum gaat over de enkeling die krankjorum is maar we hebben ze nodig om vooruit te komen?’

‘Klopt. Studenten maken in het museum kennis hoe de wereld evolueert. Wat opvalt, is dat grote veranderingen nooit door de massa in gang worden gezet. We hebben de pionier nodig om nieuwe wegen te vinden. We hadden Galilei nodig zodat de Aarde rond de Zon draait. Van Gogh om te begrijpen wat beeldvorming is. Tesla voor wisselstroom en begrip van kosmosenergie. Het is altijd de minderheid, een genie, een vrijdenker, zelfstandige denkende geest, de onafhankelijke die iets moois ziet of een gevaar ruikt. Of omgedraaid gezegd: het is niet de massa die klassieke muziek uitvindt. Het is niet de massa die een geneesmiddel tegen kanker ontdekt.’

‘Zijn dat wetenschappers die rationeel denken en een bepaalde logica volgen?’

‘Ook. Maar toch vooral irrationele wetenschappers die alles voor mogelijk houden en vanuit het niets, iets zien of ontdekken door het verband te zien. Daarom heb ik dit Krankjourm Museum opgericht met namen uit de geschiedenis die revolutionaire visies naar voren brachten en daarom vaak werden weggezet als krankjorum en soms ter dood werden gebracht, omdat hun ontdekking te ver buiten het heersende denkraam kwam.’

‘Grappig. Tijdens onze redactievergaderingen zijn het meestal de nieuwkomers die met frisse ideeën komen aanzetten, out of the box denken.’

‘There you go. Het is de minderheid of de enkeling die zich tijdens een vergadering verzet tegen een besluit die de meerderheid als vanzelfsprekend beschouwt, omdat het past in het patroon. Die enkeling ziet dingen die de meesten niet meer kunnen zien. Het begint klein en breidt zich daarna uit. Ergens op de wereld, onbekend en ongezien, ontdekt iemand iets, later is iedereen er overal bekend mee of gebruikt het. Iemand had ooit de eerste koelkast in huis? Maar waar en bij wie? Dat weten we niet meer. Dus als de meerderheid of de massa het direct eens is met een gebeurtenis, moet je alert zijn. Als twee mensen het eens zijn, heeft er één niet nagedacht. Dus hou in de vergadering die enkeling in de gaten, die is niet gek, die heeft iets gezien of weet iets wat anderen missen.’

‘Of bedreigingen? Ik bedoel, die enkeling kan ook iets zien wat een bedreiging vormt en moet worden vermeden.’

‘Ze zien dingen, goede zaken die je kunt gebruiken en slechte zaken die je moet voorkomen. Maar het moet ook ongewoon genoeg zijn, anders interesseert het de massa niet. Hoe groter het verschil tussen wat de enkeling ziet en de massa, hoe interessanter het wordt. Mark Twain zei ooit: dat als iets op het eerste gezicht niet krankzinnig klinkt, het verder ook niet heel echt interessant is.
En ook moet in elk krankjorem idee iets van realiteitswaarde bestaan anders is er geen aansluiting. Als iemand zeg ‘Planeet Pluto gaat elke woensdag naar de tandarts’, kunnen we alleen denken aan codetaal, absurde humor over een hond met een slecht gebit, of aan het gebruik van geestverruimende middelen.
Als daarentegen een astronoom zegt dat de Maan daar kunstmatig is neergezet, zeg maar een gigantisch ruimteschip vermomd als planeet, dan klinkt dit krankjorem. Maar je houdt de deur op een kier, als een bekende astronoom met een goede reputatie dit zegt. En als die astronoom beweert dat de kans klein is dat een maan precies past op de zon bij een totale zonsverduistering en dat de Maan zelf precies één omwenteling om zijn as draait in de tijd dat de Maan één omwenteling om de Aarde maakt, zodat de voorkant steeds naar de Aarde is gericht en dat diezelfde maan wobbelt zodat bij ons eb en vloed ontstaan, dan moet je die deur niet sluiten. Dan moet je je afvragen: is het überhaupt mogelijk om een kunstmatige planeet te maken van die omvang? Het zet een denkproces in gang.’

‘Maar wat als de overheid een minderheid wegzet met een andere visie! Er wordt niet naar een brug gezocht.’

‘Dat is de reden van dit museum, om nieuwe generaties hier bewust van te maken. Zodat we de balans houden en nooit zomaar een oordeel overnemen of veroordelen. De overheid die geen dialoog toestaat, wakkert extremen aan en laat daarmee zien, of liever, wekt de illusie van een andere agenda. Het beleid is dan geen doel op zichzelf, maar een middel geworden tot een ander doel. Als dat doel wordt verzwegen is dat olie op het vuur bij de minderheid die nooit rust en altijd nieuwe wegen vindt om dit aan de kaak te stellen.
De waarheid ervaren we altijd als iets wat ons allemaal aangaat, het bindt, er is geen twijfel, het is waar doel én middel één geheel vormen.
De leugen is een gespleten tong: een deel gelooft direct de leugen, een ander deel ziet iets het als een middel voor een verborgen doel.’

‘…..’

Ik wachtte even wat Burkulubu ging doen, want die zocht driftig in zijn aktetas.

‘For God’s sake, er moet altijd naar de balans worden gezocht, in alle omstandigheden en dat op continu basis!’

‘Kalm, kalm!’ en ik maande de professor rustig te blijven zitten. Maar Burkulubu staat abrupt op, zoekt nog eens en pakt ten slotte een boek uit zijn tas en smijt het op tafel met de woorden: ‘Hier, een handreiking voor de toekomst!’

Daarna verontschuldigde hij zich beleefd. Hij moest terug naar het museum om de UFO-afdeling feestelijk te openen.
Ik kijk naar wat hij op tafel gooit en zie het boek Kosmisch Evenwicht. Een boek dat telkens als rode draad in onze interviews ter sprake komt. Ik ga dat nu toch maar eens lezen, als ik tijd heb.
Terwijl ik naar huis terugkeer, zie ik in de stad een poster prijken aan de muur van de bioscoop als promo voor een science-fiction film. De film is wereldwijd een succes. De titel luidt: Art & Casey, de strijd om het bestaan. De film gaat over tiener Casey Yang die het opneemt tegen cyborg Art Yin en zijn leger puppets die zijn gefinaliseerd met de beste quantumsoft- en hardware. Tegenover dit robotleger staat Casey bewapend met pen en papier en in verbinding met het niets. Ik zie het publiek vrolijk gestemd naar buiten komen, sommigen halen opgelucht adem. Spiritueel denker Casey kreeg kennelijk een geniale ingeving uit het niets, waar transhumanist en cyborg Art geen antwoord op had en zich moest overgeven.