Ik ben Ann. Ik ben achtenvijftig jaar. Ik werk in De Hulster Beschut Wonen Leuven en in het Herstelhuis van het UPC Kortenberg. Ik ben er ervaringsdeskundige. Dit betekent dat ik mijn eigen ervaring inzet in de zorg voor psychisch kwetsbare mensen. Ik heb zelf veel meegemaakt, waardoor ik mij goed kan inleven in hun situatie en leefwereld. Ik denk niet dat dit pretentieus is, ik voel echt een nauwe band met deze mensen. Het zijn mijn lotgenoten. Het is een vreemde gewaarwording dit neer te schrijven. We keren even terug in de tijd. Het lijkt alsof het gisteren was, maar het is een kleine twintig jaar geleden. Ik voelde me heel onwennig en klein. Mijn boek, dat ik samen met professor Sienaert schreef, werd gepubliceerd. Ik had het geschreven onder pseudoniem. Ik was trots maar durfde er niet voor uit te komen. Het taboe hield me in een wurggreep. Ik wou onzichtbaar blijven, schaamde me voor wie ik was. Intussen schreef ik mijn nieuwe boek Leven met een bipolaire stoornis. Herstel met ups en downs, opnieuw met professor Sienaert, maar nu onder eigen naam. Ook in dit boek, Kwetsbaar sterk, schrijf ik openlijk over mezelf. Ik besef heel scherp dat de tijden veranderen, dat het taboe beetje bij beetje afbrokkelt. Toen ik mijn opleiding tot ervaringsdeskundige aanvatte in de sociale school in Heverlee, werd ons in onze eerste module gevraagd om ons ‘herstelverhaal’ te schrijven. We wisten hoegenaamd niet wat dit was. In enkele uren werden we ingewijd in het intussen zeer verspreide begrip ‘herstel’ en nog iets later konden we aan de slag met ons herstelverhaal. Dat was een heel fijne, maar ook confronterende en ingrijpende ervaring. Nu, enkele jaren later, geven we zelf een cursus ‘herstelverhalen schrijven’, Marijke en ik.
Ik ben Marijke, een dertiger met een goed gevulde rugzak. Op mijn drieëntwintigste kon ik het gewicht daarvan niet meer alleen dragen en ging ik voor de eerste keer in opname. Het was een noodzakelijke stap en een positieve ervaring. Maar het duurde nog even voor ik mijn gebroken vleugels weer kon uitslaan. Een tweede en derde opname volgden. Sindsdien begeef ik me op een hobbelig parcours, maar eentje waarop ik steeds vaker mijn krachten en talenten kan aanspreken. Ik ben een grote believer van de herstelvisie. In mijn herstelproces kwam er een belangrijk keerpunt toen ik mijn ervaringen kon inzetten in mijn job in het Leuvense ontmoetingscentrum Het Hoeckhuys van vzw Walden. Een andere mijlpaal in mijn herstel was… het schrijven van mijn herstelverhaal. Ik kwam met het concept ‘herstelverhaal’ in aanraking toen Ann daarover een cursus aankondigde. Geboeid als ik ben door levensverhalen, schreef ik me in. Op dat moment had ik er bovendien veel nood aan om mijn verhaal stap voor stap op papier te zetten. Gelukkig stond Ann me in elke stap bij en kreeg ik voldoende tijd om het verhaal vorm te geven. Want wat had ik de emotionele impact ervan onderschat! Sindsdien geven Ann en ik de cursus ‘herstelverhalen schrijven’ aan de HerstelAcademie. We hebben al zoveel pareltjes vorm zien krijgen. Algauw ontstond het idee om die met de buitenwereld te delen. En zo zag dit boek het levenslicht.
Onze cursus ‘herstelverhalen schrijven’ past in een ruimer aanbod van herstelgerichte modules aan de HerstelAcademie. De HerstelAcademie voorziet in een open cursusaanbod rond diverse thema’s die te maken hebben met mentaal welzijn en is er voor mensen die stappen willen zetten in hun herstelproces, opnieuw de regie over hun leven willen of andere mensen willen helpen bij hun herstel. In een HerstelAcademie zijn mensen die aan hun herstel willen werken geen cliënten, maar studenten. Ze schudden het stigma en de onmacht rond hun kwetsbaarheid van zich af en nemen de regie van hun herstelproces in handen. Ze stippelen een eigen leertraject uit.
Tijdens de lessen ligt steeds het accent op samen leren van en met elkaar. Een HerstelAcademie biedt verschillende cursussen rond mentaal welzijn aan. Elke cursus heeft als doel jouw herstel te bevorderen, je vaardiger te maken in het leven, lotgenoten te leren kennen, jouw kennis te delen, van elkaar te leren. Dat is ook het uitgangspunt van onze herstelverhalencursus. Een cursus aan de HerstelAcademie wordt steeds door een duo gegeven. Meestal gaat het om een ervaringswerker en een hulpverlener, maar soms, zoals in onze herstelverhalencursus, bestaat het duo uit twee ervaringsdeskundigen. Het voordeel van deze aanpak is dat deelnemers sneller ‘ontdooien’ als ze persoonlijke ervaringen van de lesgevers horen. Ze merken dat hun eigen ervaringen een belangrijk deel van de cursus uitmaken. We nemen ruim de tijd voor onze cursus, met zeven sessies van telkens twee uur. Dat is ook nodig. Het is niet de bedoeling snelsnel een verhaaltje op poten te zetten. Er gaat veel voorbereiding aan vooraf: theorie, structureren van het verhaal, het verhaal uitschrijven, het samen in groep bespreken en vooral veel praten met elkaar, ervaringen uitwisselen. Met het herstelverhaal komen vele thema’s naar boven, die we uitdiepen.
Tussen de sessies laten we periodes van twee à drie weken, om de deelnemers de tijd te geven om na te denken, hun verhaal neer te schrijven en vaak nog zaken te verwerken. Het geven van de cursus stemt ons steeds weer blij. De cursisten slagen erin in korte tijd pareltjes te maken. Helemaal hun eigen creatie, helemaal het product van hun eigen gevoelens, ervaringen en herinneringen. Zo mooi om te zien.
Zo hebben we al vele verhalen verzameld. Toen kwam het besef dat die niet verloren mochten gaan, niet voor ons, maar ook niet voor de buitenwereld. Een aantal auteurs ging hierin mee en zo kwamen we tot deze bloemlezing van vijftien verhalen, een selectie die iedereen om haar rijkdom en verscheidenheid zal bekoren.
